برآورد آبدهی ویژه (sy) آبخوان آبرفتی دشت مشهد با استفاده از روش مقاومت ویژه و بررسی صحت این روش

در مدیریت منابع آب عدم قطعیت عمده پاسخ آبخوان آزاد به تغییرات ذخیره آب های زیرزمینی است، این ذخیره با پارامتر آبدهی ویژه مشخص می گردد، کمی نمودن و استفاده از این پارامتر برای تعیین میزان آب در دسترس یک چالش عمده می باشد. آبخوان دشت مشهد-چناران یکی از بزرگ ترین آبخوان های استان خراسان رضوی است که به علت برداشت مازاد بر ظرفیت از سال 1348 ممنوعه شده است و علاوه بر آن میزان آب تقاضای این منطقه زیاد و روبه رشد می یاشد. این امر لزوم مدیریت صحیح بر مبنای اطلاعات درست از آبخوان را ضروری می نماید. بنابراین لازم است میزان تخمینی این مولفه به میزان حقیقی آن نزدیک شود. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از مشابهت قوانین هیدروژئولوژی و قوانین ژئوفیزیکی این مولفه محاسبه گردد. مبنا معادله برآورد آبدهی ویژه با استفاده از روش مقاومت ویژه بر اساس قانون آرچی می باشد که عدم اطمینان ناشی از استفاده از این قانون در آبخوان های آبرفتی و نیز مفروضات عمومی که برای آن در نظر گرفته شده است، توسط این پژوهش بررسی شده است. در این پژوهش نقشه های تغییرات آبدهی ویژه در دشت مشهد-چناران با توجه به احتمالات موجود ترسیم گردیده است، نتایج نشان داد که روش میانگین وزنی برای تعیین مقاومت ویژه بخش اشباع و غیراشباع مناسب تر از سایر روش هاست و به طور کلی با کاهش توان اشباع و افزایش توان سیمان شدگی، میزان آبدهی ویژه افزایش می یابد. از آنجا که تعیین توان اشباع و توان سیمان شدگی نیاز به پژوهش های آزمایشگاهی دارد، از توصیه هرکدام از این احتمالات برای برآورد آبدهی ویژه پرهیز شد و نقشه تمام احتمالات ارائه گردید. از بین تمامی نقشه ها در نقشه آبدهی ویژه با میزان حداقل توان سیمان شدگی و توان اشباع برابر 2، محدوده آبدهی ویژه 03/0 الی 26 و میانگین 7 درصد به دست آمده است، که با خصوصیات زمین شناسی و هیدروژئولوژی این منطقه از دشت مشهد-چناران مطابقت قابل قبولی دارد و این نقشه سازگاری خوبی با نقشه آبدهی ویژه حاصل از پهنه بندی خاک دارد. اما به دلیل ابهامات و مفروضات موجود در این روش توصیه به استفاده از آن نمی شود، هرچند در صورت عدم امکان استفاده از روش های معتبر، منطقی تر به نظر می رسد که به جای آبدهی ویژه احتمالی از این روش استفاده گردد.